Bước sang năm 1964, tình thế của đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn ở miền Nam Việt Nam ngày càng nguy ngập, chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” về cơ bản đã thất bại, đứng trước nguy cơ phá sản hoàn toàn. Hòng cứu vãn tình hình, đế quốc Mỹ điên cuồng thực hiện chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ra miền Bắc nhằm phá tiềm lực kinh tế - quốc phòng, phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc; ngăn chặn sự chi viện từ bên ngoài vào miền Bắc và từ miền Bắc vào miền Nam; uy hiếp tinh thần, làm lung lay quyết tâm chống Mỹ của Nhân dân ta. Với vị thế là địa bàn chiến lược, khu vực “cán xoong”, “yết hầu” quan trọng, là chiếc giáp sắt bảo vệ Thủ đô Hà Nội, kho dự trữ lương thực, thực phẩm trọng yếu, là cầu nối của hậu phương lớn miền Bắc với miền Nam... đế quốc Mỹ đã chọn lựa ở Thanh Hóa 60 điểm đánh phá, hòng làm tê liệt hoàn toàn hoạt động giao thông của trên toàn miền Bắc. Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, chủ động đối phó với âm mưu, thủ đoạn đánh phá miền Bắc của đế quốc Mỹ, Ty Công an Thanh Hóa đã cùng các ngành tham mưu Tỉnh ủy Thanh Hóa chỉ đạo nhanh chóng chuyển hướng hoạt động từ thời bình sang thời chiến, đề ra nhiều chủ trương, biện pháp đối phó hiệu quả với hoạt động phá hoại của địch, bảo vệ quê hương.
Chuyển hướng công tác sang giai đoạn mới, Ty Công an Thanh Hóa đã tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, tổ chức; chú trọng công tác bồi dưỡng giai cấp, quan điểm quần chúng, nhất là đối với lực lượng Công an xã, lực lượng bảo vệ. Tăng cường giữ vững an ninh, kiên quyết đánh bại âm mưu, hoạt động phá hoại của các đối tượng gián điệp và đối tượng phản cách mạng, bảo vệ nhân dân, thực hiện tốt các chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Phối hợp với lực lượng quân đội, các cấp, các ngành và quần chúng Nhân dân triển khai thực tập nhiều phương án tác chiến, truy lùng, vây bắt gián điệp, biệt kích để chủ động đối phó với nhiều tình huống có thể xảy ra. Thực hiện hiệu quả phương châm “Giữ dưới đất là chính, giữ bên trong là chính” ở những địa bàn trọng yếu, chiến lược. Đồng thời, đẩy mạnh công tác phát động quần chúng, gắn với quản lý chặt chẽ các loại đối tượng chính trị, hình sự, điều chuyển những đối tượng nguy hiểm ra khỏi địa bàn xung yếu, quan trọng nhằm làm trong sạch địa bàn, thực hiện nhiệm vụ hậu phương lớn của miền Bắc.
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Thanh Hóa được Trung ương Đảng chọn là địa điểm tập kết khối lượng lớn vật tư, hàng hóa, tài sản Nhà nước để chi viện cho các chiến trường và được phân tán ở các kho tàng, bến bãi, trong nhà dân. Thực hiện nhiệm vụ đó, Ty Công an Thanh Hóa đã tham mưu, hướng dẫn, tổ chức phát động cán bộ, công nhân viên trong các cơ quan, xí nghiệp và Nhân dân thực hiện hiệu quả cuộc vận động “Bảo vệ tài sản Nhà nước”. Tuyên truyền, vận động mọi tầng lớp Nhân dân nâng cao nhận thức và ý nghĩa trách nhiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy. Mặt khác, lực lượng Công an Thanh Hóa tổ chức tuần tra canh gác, bảo vệ các mục tiêu kho hàng, nhà ga, bến bãi, hạn chế thấp nhất thiệt hại về người, hàng hóa, tài sản... khi máy bay địch đánh phá. Tăng cường công tác kiểm tra, điều tra, xác minh, đấu tranh chống tham ô, trộm cắp, đầu cơ buôn lậu, làm ăn phi pháp và thiếu tinh thần trách nhiệm gây hư hỏng, thất thoát tài sản. Kết hợp với việc tăng cường đấu tranh chống tội phạm hình sự nhằm “tích cực phòng ngừa, chủ động phá án”, cho nên công tác phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm đạt hiệu quả. Trong suốt chiến tranh phá hoại, Thanh Hóa vẫn bảo đảm an toàn các kho hàng hóa để chi viện hiệu quả, kịp thời cho chiến trường miền Nam.
Mỹ đã xác định với vị trí chiến lược là “1 trong 60 điểm tắc lý tưởng”, là “đầu mút của khu vực cán xoong”, Hàm Rồng - Thanh Hóa sẽ là một trong 94 điểm đánh phá đầu tiên của không lực Mỹ, bởi phá sập cầu Hàm Rồng, sẽ cắt đứt được mạch máu giao thông Bắc - Nam, đồng thời phá hoại nền kinh tế Thanh Hóa, làm suy yếu vai trò của hậu phương đối với tiền tuyến miền Nam. Những địa danh của Thanh Hóa như: Hàm Rồng, Phà Ghép, Đò Lèn, Yên Vực, đảo Hòn Mê, đảo Hòn Nẹ... đã đi vào lịch sử, bởi đó là những “tọa độ lửa” nơi diễn ra những cuộc đọ sức quyết liệt giữa bộ đội pháo binh chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân tự vệ, với các loại pháo cao xạ 57, 37, 12,7 ly cùng súng trường đối đầu với những “thần sấm” “con ma”, “pháo đài bay B52”... những phương tiện tối tân hiện đại của kẻ thù. Trong những thời điểm máy bay Mỹ tập trung đánh phá các điểm quan trọng trên địa bàn Thanh Hóa, những chiến sĩ Đồn Công an Hàm Rồng, Trạm Công an trên sông Mã, các phân đội phòng cháy, chữa cháy, Công an thị xã Thanh Hóa, Công an huyện Hà Trung, Đông Sơn, Tĩnh Gia... đã sẵn sàng có mặt trên trận địa, trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Cùng với các lực lượng phòng không, dân quân, Nhân dân... vừa chiến đấu vừa chữa cháy, vừa bới hầm sập cứu người, cứu tài sản; vượt qua mưa bom bão đạn, hướng dẫn cho thuyền bè và Nhân dân phòng không sơ tán đến nơi trú ẩn an toàn. Trong 8 năm chống chiến tranh phá hoại, lực lượng Công an Thanh Hóa đã cùng quân dân trong tỉnh chiến đấu 10.158 trận lớn nhỏ, lập nên chiến công bắn rơi 405 chiếc máy bay, chiếm gần 1/10 số máy bay quân dân miền Bắc bắn rơi trong 2 cuộc chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ (trong đó có 03 chiếc B52), bắt sống 36 giặc lái, bắn cháy 56 tàu chiến trong đó có 52 khu trục hạm thuộc hạm đội 7 của Mỹ.
Với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh giặc Mỹ xâm lược”, với ý chí “Xe chưa qua, nhà không tiếc” và quyết tâm cao độ đánh địch mà tiến, mở đường mà đi, địch cứ đánh ta cứ đi, lực lượng Cảnh sát giao thông Ty Công an Thanh Hóa trực tiếp tham gia chiến đấu, luôn có mặt ở những điểm nóng ác liệt nhất, ngày điêm bám tuyến, bám đường, bám địa bàn, bám các mục tiêu trọng điểm như: cầu Đò Lèn, cầu Cừ, cầu Hàm Rồng, Phà Ghép và các nhà ga như: ga Lèn, ga Cầu Cừ, ga Bỉm Sơn, ga Thanh Hóa... băng mình qua bom đạn, triển khai các biện pháp công tác bảo đảm mạch máu giao thông thông suốt dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Các phong trào “Hòn đá chống Mỹ”, “Ba giỏi” được nhân rộng trong toàn tỉnh, huy động sức mạnh của toàn dân phục vụ chiến đấu. Từ trong thực tiễn, quân dân Thanh Hóa đã chủ động sáng tạo lập 4 đường ra, 3 đường vào, mở nhiều điểm vượt sông, nhiều đường tránh rẽ, làm cầu phao luồng, cầu phao liên hợp... huy động tổng hợp mọi lực lượng để những đoàn xe, đoàn thuyền nan nối đuôi nhau chở hàng hóa, vũ khí phục vụ chiến trường. Lực lượng Công an đã vận động Nhân dân đã không quản ngại dỡ nhà làm cầu, lấy đá lát đường, cứu chữa phương tiện, hàng hóa bị máy bay địch đánh phá. Những cái tên Công ty vận tải thuyền nan, Đoàn vận tảu Lam Sơn, Công ty xe đạp thồ, Đoàn vận tải Điện Biên, Đoàn vận tải cơ giới... đã thành huyền thoại trong lĩnh vực giao thông vận tải. Trong 8 năm chiến tranh phá hoại, lực lượng Công an Thanh Hóa đã hướng dẫn cho hàng nghìn lượt di chuyển bộ đội, vận chuyển 15 triệu tấn hàng hóa gồm: vũ khí, đạn dược, quân trang, quân dụng, lương thực, thực phẩm... đáp ứng chi viện cho chiến trường miền Nam phục vụ chiến đấu, sản xuất và làm tròn nghĩa vụ quốc tế.
Bước sang năm 1972, chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” đứng trước nguy cơ sụp đổ, để cứu vãn tình thế, đế quốc Mỹ đưa thêm một lực lượng lớn không quân, hải quân vào Việt Nam. Tháng 4/1972, đế quốc Mỹ gây chiến tranh phá hoại lần thứ hai với miền Bắc, chúng sử dụng máy bay B52 - loại máy bay hiện đại nhất lúc bấy giờ tập trung đánh phá khu vực cầu Hàm Rồng, sân bay Sao Vàng, đảo Mê, đảo Nẹ... Đối phó với chiến tranh phá hoại của địch, Ty Công an Thanh Hóa đã nhanh chóng triển khai lực lượng, sẵn sàng chiến đấu; phối hợp với các ngành, quần chúng Nhân dân làm tốt công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông ở các tuyến trên địa bàn tỉnh.
Từ ngày 18 đến ngày 29/12/1972, Ty Công an Thanh Hóa đã cùng quân dân miền Bắc anh dũng chiến đấu đánh bại cuộc tập kích đường không chiến lược của không quân Mỹ vào Hà Nội, Hải Phòng. Trong những ngày rực lửa đó, lực lượng Công an Thanh Hóa đã phối hợp với các ngành, địa phương duy trì hiệu quả 862 trạm phòng không ở dọc các tuyến giao thông phục vụ cho công tác thông tin, liên lạc, báo động cho người và phương tiện biết mỗi khi máy bay địch xuất hiện; 320 đội thanh niên xung kích bảo đảm giao thông ở 200 xã, phường, thị trấn dọc tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy; bố trí 428 hầm trú ẩn, tổ chức chỉ huy điều khiển, hướng dẫn điều hành giao thông cho hàng trăm ngàn lượt xe qua sông, cảnh báo an toàn kịp thời cho các phương tiện giao thông qua lại an toàn trong điều kiện máy bay Mỹ liên tục bắn phá. Bảo đảm an toàn công tác tiếp nhận, vận chuyển, giải tỏa hàng hóa; chủ động phòng ngừa, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người, tài sản do địch và các đối tượng hình sự gây ra. Tổ chức tuyên truyền, vận động quần chúng Nhân dân nâng cao cảnh giác, tích cực bảo vệ tài sản xã hội chủ nghĩa trong điều kiện chiến đấu quyết liệt. Phối hợp với các ngành kiểm tra, kiểm soát bến bãi, kho tàng, cử cán bộ Công an trực tiếp phụ trách các đoàn xe, đoàn thuyền vận tải, thực hiện hiệu quả chế độ “3 canh, 3 quản” (người, phương tiện, hàng hóa). Trong những ngày lịch sử đó, Ty Công an Thanh Hóa đã thực hiện tốt nhiệm vụ bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn toàn tỉnh, đặc biệt là những trọng điểm địch tập trung đánh phá, bảo đảm giao thông thông suốt phục vụ các lực lượng sẵn sàng chiến đấu, hậu phương lớn của miền Nam.
Trận “Điện Biên Phủ trên không” đã làm phá sản hoàn toàn mục tiêu “Bóp nghẹt, phá hoại công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, phá hoại tiềm lực kinh tế, quốc phòng miền Bắc; ngăn chặn sự tiếp tế của miền Bắc cho miền Nam và của các nước cho nước ta, làm giảm ý chí chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta... tạo thế mạnh trên bàn đàm phán Pari” buộc Mỹ phải ký kết Hiệp định Pari về chấm dứt chiến tranh Việt Nam, rút quân về nước, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Cùng như toàn miền Bắc, tỉnh Thanh Hóa bước sang giai đoạn cách mạng mới, khôi phục hòa bình, khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế.
Nguồn Tạp chí Nghiên cứu lich sử Bộ Công an
