Sự kiện số 27: Cuộc vận động "Quản lý hộ khẩu, nhân khẩu gắn với quản lý thị trường tận gốc, xây dựng xã, phường, cơ quan, xí nghiệp an toàn làm chủ"

       Nhằm bảo đảm quyền lợi cho nhân dân đi lại và giao dịch thuận lợi, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự, ngay sau ngày miền Nam giải phóng, Ty Công an Thanh Hóa đã tăng cường công tác đăng ký quản lý hộ tịch, hộ khẩu, từng bước chấn chỉnh và bịt chặt những sơ hở trong mặt công tác quản lý hành chính về trật tự xã hội. Trong năm 1976, đã xây dựng kế hoạch, huy động lực lượng, chuẩn bị phương tiện, đồng loạt tiến hành cấp căn cước và chứng minh cho 82.672 người trong độ tuổi (đạt tỷ lệ 94%); tổ chức 3 đợt tổng kiểm tra hộ khẩu trong toàn tỉnh, phát hiện 4.138 bộ đội đào ngũ, 3.690 công nhân đào nhiệm, 1.491 người đi định cư xây dựng vùng kinh tế mới bỏ về, 8 người mất tích nay trở về địa phương, 1.851 trường hợp khai tăng nhân khẩu; hàng trăm trường hợp vi phạm các quy định về đăng ký quản lý hộ khẩu. Qua khảo sát đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh cấp giấy phép cho 23.703 người vào miền Nam thăm thân, phát hiện 951 trường hợp trốn vào miền Nam (trong đó có 73 đối tượng chính trị, 07 đối tượng hình sự), 13 trường hợp từ miền Nam ra không có giấy tờ (trong đó có 9 đối tượng chính trị).

Ngày 01/10/1979, lực lượng Công an Thanh Hóa đã phối hợp chặt chẽ với các ngành có liên quan tham gia Cuộc tổng điều tra dân số trên địa bàn tỉnh với 454.434 hộ, 2.354.087 khẩu. Qua đó đã phát hiện có 449 hộ, 3.345 nhân khẩu thuộc diện KT3, 862 trường hợp chuyển đi không xóa sổ, 925 trường hợp không khai sinh, 627 trường hợp không khai tử, 68 trường hợp giả mạo giấy tờ hồ sơ để vào các cơ quan Nhà nước, 02 trường hợp bộ đội chống Mỹ đã có giấy bảo tử nay trở về địa phương, 06 tù trốn trại, 09 đối tượng có lệnh truy nã, 12 đối tượng trốn thi hành án.

Từ tháng 02 đến tháng 5/1984, Công an tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tổng kiểm tra nhân khẩu, hộ khẩu trong toàn tỉnh, đây được xem là 1 trong 4 nhiệm vụ công tác lớn của tỉnh trong năm 1984. Công an tỉnh đã huy động 102 cán bộ các phòng, ban cùng 425 cán bộ Công an huyện thị xã trực tiếp tham gia, thành lập 1.408 bàn đăng ký tạm trú, tạm vắng. Đến cuối tháng 5/1984, các xã, phường, cơ quan, xí nghiệp đã lập hồ sơ đạt 97,7%; lập bản khai nhân khẩu những người từ 15 tuổi trở lên đạt 90,1%, lập báo cáo đối tượng đạt 100%. Qua cuộc tổng kiểm tra, phát hiện bổ sung 972 đối tượng sưu tra, loại khỏi diện 253 người; lập hồ sơ đề nghị tập trung cải tạo 153 đối tượng, cải tạo tại chỗ 252 đối tượng; phát hiện 65 đối tượng có lệnh truy nã, 09 đối tượng trốn tập trung cải tạo, ngăn chặn kịp thời 04 vụ tổ chức người trốn đi nước ngoài; phát hiện 2.796 bộ đội đào lạc ngũ, 1.229 cán bộ công nhân viên chức đào nhiệm (trong đó có 922 người có biểu hiện phạm pháp); kiến nghị, điều chuyển 224 người không đủ tiêu chuẩn chính trị và phẩm chất ra khỏi những bộ phận thiết yếu quan trọng; đề xuất các cấp chính quyền, thủ trưởng các đơn vị bổ sung, xây dựng 113 nội quy, quy ước nông thôn và 43 nội quy bảo vệ cơ quan; quần chúng đã cung cấp cho lực lượng Công an 1.873 nguồn tin, tài liệu có liên quan đến công tác an ninh, trật tự.

          Đặc biệt, tháng 10/1985, Công an tỉnh Thanh Hóa tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh mở cuộc vận động “Quản lý nhân khẩu, hộ khẩu gắn với quản lý thị trường tận gốc, xây dựng xã, phường, cơ quan, xí nghiệp an toàn làm chủ”. Công an tỉnh đã tham mưu thành lập Ban chỉ đạo, Tiểu ban giúp việc cuộc vận động của tỉnh; thành lập 23 đoàn cán bộ về 23 huyện thị để theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện cuộc vận động. Tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ về công tác quản lý hộ khẩu, nhân khẩu ở cả cấp tỉnh và cấp huyện cho hơn 01 ngàn cán bộ, chiến sĩ công an, 9.680 Công an xã, 850 bảo vệ chuyên trách các cơ quan, xí nghiệp và 2.950 đoàn viên thanh niên. 100% xã, phường, cơ quan, xí nghiệp tổ chức cho cán bộ, công nhân viên, quần chúng nhân dân học tập, quán triệt Chỉ thị số 24 của Thường vụ Tỉnh ủy. In ấn 25.000 bản Quyết định số 354 của Bộ Nội vụ về “Ban hành tiêu chuẩn xã, phường, cơ quan, xí nghiệp an toàn về an ninh, trật tự và an toàn toàn diện”, 5.000 bản kế hoạch và biểu mẫu thống kê, 1,5 triệu bản khai nhân khẩu và hàng vạn bản tài liệu tuyên truyền... phát đến cơ sở. Đã huy động 5,8 vạn học sinh các trường phổ thông với 1.290 lượt xuống đường, cổ động, tuyên truyền; kẻ vẽ 1,2 vạn khẩu hiệu, pano, áp phích và tổ chức 9.500 lượt tuyên truyền trên các hệ thống phát thanh, truyền thanh các địa phương. Trong quá trình tổ chức cuộc vận động, nhiều cấp ủy cơ sở đã tổ chức việc kiểm điểm vai trò tập thể, cá nhân trong chấp hành chế độ, nguyên tắc đăng ký, quản lý hộ khẩu, nhân khẩu, tạm trú, tạm vắng với xây dựng gia đình an toàn làm chủ.

          Sau 03 tháng triển khai cuộc vận động, toàn tỉnh đã rà soát 353.596 hộ và 2.626.292 nhân khẩu, trong đó có 1.209.495 người từ 15 tuổi trở lên viết bản khai nhân khẩu; 26.048/28.347 đối tượng viết báo cáo 01 người. 100% xã, phường đã xây dựng đủ hồ sơ theo quy định, củng cố 980 cuốn sổ hộ tịch, xây dựng 1.456 bản đăng ký tạm trú, tạm vắng. Tiến hành phân loại 1.065.511 nhân khẩu trong đó loại 01 chiếm 87,4%, loại  02 chiếm 7,5%, loại 03 chiếm 3,16% và loại 04 chiếm 1,7%. Đây là cơ sở để chính quyền các cấp tiến hành sắp xếp, bố trí việc làm cho 4.501 người; trợ cấp khó khăn cho 1.907 trường hợp; hòa giải 1.563 trường hợp mâu thuẫn trong gia đình, thôn xóm; giáo dục cảm hóa 5.226 trường hợp bất mãn, tiêu cực; giải quyết 4.407 nhân khẩu KT3; 435 trường hợp cư trú bất hợp pháp.

          Thông qua cuộc vận động, lực lượng Công an đã phát hiện đưa thêm vào danh sách 113 đối tượng chính trị, 586 đối tượng hình sự, 251 trường hợp bỏ địa phương đi lâu ngày không trở về, 783 bộ đội đào ngũ, 441 công nhân đào nhiệm, bắt 38 đối tượng có lệnh truy nã, 41 đối tượng có lệnh tập trung cải tạo, 38 đối tượng thi hành án bỏ trốn, lập 119 hồ sơ đề nghị duyệt bắt tập trung cải tạo, 232 hồ sơ cải tạo tại chỗ, 680 hồ sơ cưỡng bức lao động. Chấn chỉnh lại công tác cấp đăng ký kinh doanh theo đúng quy định, phát hiện, xử lý 957 trường hợp vi phạm. Quần chúng Nhân dân đã cung cấp cho lực lượng Công an 1.131 nguồn tin có giá trị, triệt phá 45 ổ nhóm lưu manh, bắt 148 đối tượng, ngăn chặn kịp thời 22 vụ án lớn về kinh tế và hình sự. Phối hợp với các ngành chức năng như: tài chính, thuế vụ, quản lý thị trường… tăng cường công tác kiểm tra, chấn chỉnh các hộ kinh doanh không niêm yết giá, xử lý 311 trường hợp nâng giá, phát hiện xử lý hàng trăm vụ đầu cơ buôn lậu, làm hàng giả, kinh doanh trái phép... Công an tỉnh đã tăng cường 38 công an đường phố và 500 cán bộ Công an huyện về phụ trách xã; xây dựng 386/391 xã phường trọng điểm thành đơn vị an toàn về an ninh, trật tự; củng cố, kiện toàn 50% ban công an xã, thay mới 199 Trưởng, Phó Công an xã, 884 Công an viên, xây dựng thêm 10.231 Tổ An ninh nhân dân, 1410 Tổ Hòa giả, 374 Đội Thanh niên xung kích an ninh - quốc phòng.

Trong giai đoạn 1975 đến 1985, được sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền, lực lượng Công an Thanh Hóa đã chấn chỉnh công tác quản lý hộ khẩu, nhân khẩu từ tỉnh đến cơ sở, nhất là các địa bàn trọng điểm; thiết lập, duy trì chế độ đăng ký tạm trú, tạm vắng; từng bước thực hiện tốt các mặt công tác quản lý Nhà nước về an ninh, trật tự, củng cố công tác nắm, phát hiện và quản lý đối tượng phục vụ công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm trong tình hình mới.

Nguồn sách “Lịch sử biên niên Công an nhân dân Thanh Hóa (5/1975 - 6/1996)”