Sự kiện số 10: Ty Công an Thanh Hóa đấu tranh phòng, chống gián điệp, biệt kích trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
Với vị trí chiến lược trọng yếu, ngay sau chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương được ký kết, trước khi rút khỏi miền Bắc, thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã chọn Thanh Hóa là một trong những trọng điểm để tiến hành cài cắm gián điệp, gây dựng cơ sở, thực hiện âm mưu hậu chiến hòng phá hoại sự nghiệp cách mạng. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Bộ Công an, Tỉnh ủy Thanh Hóa, Ty Công an Thanh Hóa đã triển khai các biện pháp công tác, đấu tranh phòng, chống gián điệp, biệt kích, đối phó kịp thời, hiệu quả với các âm mưu, thủ đoạn của địch, bảo đảm an ninh trên địa bàn tỉnh trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ngay cuối năm 1954, ở vùng miền núi phía Tây tỉnh Thanh Hóa, địch đã cho máy bay tiếp tế vũ khí, lương thực, thực phẩm, quân trang cho gián điệp, thổ phỉ ở vùng Tam Chung, Quang Chiểu (thuộc huyện Quan Hóa) và chỉ đạo tăng cường các hoạt động phá hoại. Chúng đã tung nhiều luận điệu phản tuyên truyền nói xấu chế độ miền Bắc, đe dọa chiến tranh; xuyên tạc kết quả, ý nghĩa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Nhân dân ta nhằm phá hoại tư tưởng, làm giảm lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, chính quyền.
Trước tình hình đó, Ty Công an Thanh Hóa đã triển khai các biện pháp công tác tăng cường nhiệm vụ bảo đảm trật tự trị an ở cơ sở, phục vụ hiệu quả công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế - văn hóa; chú trọng kết hợp công tác chiến đấu với củng cố tổ chức, sửa đổi lề lối làm việc, đáp ứng nhiệm vụ trong tình hình mới. Đầu tháng 3/1955, tại Hội nghị tổng kết công tác năm 1954, triển khai nghị quyết Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 9 và bàn nhiệm vụ công tác năm 1956, căn cứ tình hình thực tiễn, Ty Công an Thanh Hóa đã đề ra nhiệm vụ “Phải tăng cường mọi biện pháp, đả kích mạnh vào các hoạt động hiện hành của kẻ địch, nhằm phá hoại hòa bình, kiên quyết đấu tranh chống các hoạt động của bọn phản động, lừa phỉnh, cưỡng ép đồng bào di cư vào Nam, bọn gián điệp, biệt kích, phỉ, bọn địa chủ cường hào gián ác, bọn phá trật tự xã hội... Tăng cường các biện pháp giữ vững, xây dựng và củng cố trật tự xã hội ở địa phương, nhất là các địa bàn trọng điểm. Chú ý làm tốt công tác bảo vệ nội bộ, bảo vệ Đảng và chính quyền các cấp. Tích cực tuyên truyền, giáo dục quần chúng nâng cao cảnh giác, chống âm mưu và hành động phá hoại của địch. Củng cố, xây dựng lực lượng để đáp ứng đòi hỏi của tình hình nhiệm vụ mới”.
Trước khi rút khỏi miền Bắc, lợi dụng điều 8 trong Hiệp định Giơ-ne-vơ đế quốc Mỹ, thực dân Pháp và tay sai đã thúc ép, cưỡng bức những người trước đây cộng tác với chúng và đồng bào theo đạo Thiên chúa di cư vào Nam với âm mưu gây rối trật tự trị an ở miền Bắc, tạo thực lực, chỗ dựa cho việc can thiệp xâm lược của Mỹ ở miền Nam, chuẩn bị cơ sở, điều kiện tung gián điệp, biệt kích phá hoại miền Bắc về kế hoạch “Bắc tiến” sau này của chúng. Ở Thanh Hóa, số phản động tăng cường xuyên tạc chính sách của Đảng, Chính phủ bằng những luận điệu phản tuyên truyền “Chúa đã vào Nam, ai ở lại miền Bắc sẽ mất đạo” để kích động, lôi kéo giáo dân di cư vào Nam. Tại huyện Nga Sơn, số phản động tổ chức rào nhà thờ, cài lựu đạn trong nhà thờ, tập hợp hơn 400 giáo dân kéo ra Phát Diệm (Ninh Bình) để xuống Hải Phòng lên tàu vào Nam; ở huyện Quảng Xương, Hậu Lộc các đối tượng phản động lôi kéo giáo dân giả làm người đi ăn xin để bỏ xóm làng vào Nam...
Để đấu tranh ngăn chặn hoạt động của các đối tượng phản động lợi dung tôn giáo tuyên truyền, kích động đồng bào giáo dân di cư vào Nam, Ty Công an Thanh Hóa đã huy động lực lượng, tăng cường cán bộ, chiến sĩ tham gia các đoàn công tác về các vùng công giáo tập trung, cùng với nhân dân chống cưỡng ép di cư vào Nam. Lực lượng Công an đã phối hợp chặt chẽ với quân đội, các ban, ngành bám sát cơ sở, vạch rõ âm mưu lừa bịp, thủ đoạn thâm độc của địch; vận động tuyên truyền cho nhân dân chính sách tự do tín ngưỡng của Đảng, tranh thủ các linh mục tiến bộ, hướng dẫn và tổ chức quần chúng đấu tranh chống cưỡng ép di cư. Đồng thời tăng cường các biện pháp nghiệp vụ phát hiện, đấu tranh ngăn chặn kịp thời, kiên quyết trấn áp các hoạt động của các đối tượng phản động chống phá cách mạng và kích động, cưỡng ép giáo dân di cư vào Nam. Đặc biệt đã kịp thời trấn áp, trừng trị bọn phản động lừa gạt, cưỡng ép 2000 giáo dân tập trung về Ba Làng (huyện Tĩnh Gia) gây rối, gây bạo loạn, bắt giữ 451 tên, thu 9 khẩu súng các loại, 3 quả lựu đạn và nhiều vũ khí khác; dập tắt hoàn toàn vụ bạo loạn ở Ba Làng, góp phần ổn định tình hình trật tự trị an ở địa phương và làm thất bại âm mưu cưỡng ép giáo dân di cư vào Nam của địch
Trên dọc tuyến biên giới Việt - Lào, bọn gián điệp vương quốc Lào và Thái lưu vong do Lò Khăm Thi, Lang Đức Hợi cầm đầu dùng nhiều thủ đoạn tuyên truyền gây cơ sở, dụ dỗ lôi kéo thanh niên chống phá cách mạng 2 nước Việt - Lào. Bọn gián điệp Mỹ - Diệm thường giả danh thầy tu, tuyên truyền phát triển đạo, núp dưới danh nghĩa các phái đoàn ngoại giao Viên Chăn và Pha thét Lào để xâm nhập nội địa ta thu thập tin tức tình báo. Khi phái phủi Sananicon lên cầm quyền, các cơ quan tình báo, quân báo của chúng tìm cách cho gián điệp trà trộn chui vào nội bộ ta hoạt động. Lợi dụng các mối quan hệ đặc biệt Việt – Lào, số tay chân người Thanh Hóa dưới hình thức về thăm quê để thu thập tình hình, tiến hành chiến tranh tâm lý và hoạt động khi có điều kiện. Mục đích thâm độc của chúng là kích động số phản động ở miền Bắc nổi dậy chống chính quyền cách mạng.
Để đối phó với âm mưu trên, Ty Công an Thanh Hóa đã triển khai kế hoạch, liên tiếp mở các đợt tấn công chính trị vào các đối tượng phản cách mạng với mục tiêu nhằm ngăn chặn, phát hiện, trấn áp kịp thời gián điệp xâm nhập vào nội địa ta; áp dụng các biện pháp công tác tiến hành rà soát, sàng lọc các đối tượng trên địa bàn, năm 1960, trong số 384 Việt kiều từ Thái về nước, phát hiện 17 đối tượng có nghi vấn; toàn tỉnh có 90 gián điệp cũ của Pháp cài lại, đa số đã chịu cải tạo nhưng vẫn còn một số ngoan cố, tìm cách trốn vào Nam hoặc nằm im chờ thời cơ ngóc đầu dậy chống phá ta; trên toàn tuyến biên giới phát hiện 5.130 đối tượng có biểu hiện nghi vấn, lập kế hoạch đẩy đuổi... Giáo dục, phát động quần chúng tổ chức tuần tra kiểm soát, thực hiện các biện pháp quản lý hành chính chặt chẽ, nhằm phát hiện, ngăn chặn bọn phản cách mạng xâm nhập, hoạt động. Kết quả, từ năm 1958 đến năm 1960, đã đưa ra quần chúng giáo dục, trấn áp 92 đối tượng, bắt 17 đối tượng quân báo của Vương quốc Lào, ngăn chặn 29 vụ vượt biên, ổn định 27 gia đình không di cư sang Lào... Đặc biệt đã phá thành công 2 chuyên án TB2 (Vi Văn Sếch tức Tạo Bông) và TL99 (Phạm Bá Ngọc) bắt 13 tên.
Trước mưu đồ “tiến quân ra Bắc” của đế quốc Mỹ và tay sai, đối phó với âm mưu tung gián điệp, biệt kích của Mỹ - Diệm, đầu tháng 7/1961, Ty Công an Thanh Hóa đã tham mưu Tỉnh ủy triệu tập liên tiếp 3 hội nghị gồm Bí thư Huyện ủy, thủ trưởng các cơ quan để truyền đạt Chỉ thị số 20/CT-TW ngày 22/6/1961 của Ban Bí thư Trung ương Đảng và phổ biến chỉ đạo của tỉnh về công tác phòng, chống biệt kích. Ngày 05/01/1962, tham mưu Tỉnh ủy Thanh Hóa ra Chỉ thị số 24/CT-TU về “Tăng cường công tác chống biệt kích và bảo vệ trị an trong tỉnh”. Đồng thời, tổ chức tuyên truyền, giáo dục quần chúng Nhân dân nâng cao cảnh giác, phát động khí thế cách mạng trong công tác bảo vệ trị an, phòng chống biệt kích. Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong công tác phòng, chống biệt kích.
Đẩy mạnh công tác điều tra, nghiên cứu nắm tình hình địch sâu sắc, tỷ mỷ, kịp thời nhất là ở các vùng xung yếu, miền núi, miền biển, khu vực quan trọng về kinh tế, chính trị, quốc phòng. Chủ động đấu tranh, trấn áp kịp thời mọi hoạt động phá hoại hiện hành; kiên quyết bắt và tập trung cải tạo những tên chống đối nguy hiểm. Xúc tiến cải tạo các đối tượng tề, ngụy, phỉ, phản động cũ chưa chịu cải tạo, đẩy mạnh các biện pháp quản lý công khai. Rà soát lại phương án đối phó khi có biệt kích đột nhập, kế hoạch hợp đồng tác chiến ở miền núi, miền biển và các xung yếu trong tỉnh để kịp thời bổ sung hoàn chỉnh. Tổ chức kiểm tra công tác bảo vệ các cơ quan, kho tàng, cầu đường, đê đập các vùng kinh tế, chính trị, quốc phòng xung yếu, quan trọng trong tỉnh. Phối hợp chặt chẽ với tỉnh đội, Công an nhân dân vũ trang xây dựng, triển khai phương án phòng, chống gián điệp, biệt kích ở địa bàn trọng điểm như: Pù Hu, Pù Cọ (huyện Quan Hóa), Bái Mây, Thịnh Đức (huyện Nga Sơn), Cầu Máng (huyện Hoằng Hóa) và 151 xã, 13 xí nghiệp công nông, lâm trường thuộc địa bàn xung yếu. Phối hợp với Tỉnh đội tổ chức thực tập toàn diện ở 2 xã miền núi, miền biển với hơn 500 cán bộ công an, quân sự tỉnh, huyện tham gia rút kinh nghiệm.
Sau hội nghị chuyên đề phòng, chống gián điệp, biệt kích do Bộ Công an tổ chức, Ty Công an Thanh Hóa đã mở 4 lớp huấn luyện cho Trưởng, Phó Công an xã về kế hoạch, nội dung phòng, chống gián điệp, biệt kích trong phong trào bảo vệ trị an. Biên soạn tài liệu, nội dung phòng, chống gián điệp, biệt kích để tổ chức tuyên truyền cho quần chúng học tập. Lực lượng trinh sát tiến hành tổng rà soát đối tượng trốn đi Nam, sang Lào ở khu vực Bái Mây, Cầu Máng, 7 xã thuộc vùng ven biển Nga Sơn, Cửa Lạch... là địa bàn mà bọn gián điệp, biệt kích có thể xâm nhập.
Do làm tốt công tác tuyên truyền, phát động quần chúng nâng cao cảnh giác, chủ động triển khai các phương án phòng, chống gián điệp, biệt kích cụ thể; kết hợp việc củng cố các tổ chức Đảng, chính quyền ở cơ sở với việc rà soát, phân loại, có đối sách kịp thời đã làm mất chỗ dựa, đánh bại âm mưu hoạt động gián điệp, biệt kích của đế quốc Mỹ và tay sai. Ty Công an Thanh Hóa đã phối hợp với các lực lượng nhanh chóng phát hiện, tổ chức vây bắt kịp thời những vụ đột nhập của biệt kích không để chúng có điều kiện hoạt động phá hoại. Điển hình như: vây bắt thành công toán biệt kích nhảy dù xuống xã Trung Hạ, huyện Quan Hóa (ngày 12/6/1962), bắn chết 1 tên, bắt sống 4 tên, thu toàn bộ tang vật vũ khí, điện đài; tổ chức bao vây bắt gọn toán gián điệp, biệt kích gồm 5 tên nhảy dù xuống khu vực núi Quan Sơn, xã Công Bình, huyện Nông Cống (ngày 07/6/1963), thu 5 súng ngắn, 3 súng tiểu liên, 4 súng giảm thanh, 4 súng chỉ huy, 5 dao găm, 3 máy thông tin liên lạc, 1 máy phát điện và nhiều quân trang, quân dụng, đạn dược.
Tuy nhiên, trong đấu tranh phòng, chống biệt kích đã để lại bài học quan trọng về sự mất cảnh giác. Lúc 24h ngày 12/6/1964, một trung đội biệt kích Mỹ Diệm đã dùng xuồng cao su bất ngờ vượt biển tập kích vào xã Hải Lĩnh (huyện Tĩnh Gia) dùng mìn đánh sập cầu Hang, bắn chết 2 người, nhanh chóng rút chạy, lúc đó ta mới phát hiện. Ngay sau khi sự việc xảy ra, lãnh đạo Ty Công an Thanh Hóa, Công an huyện Tĩnh Gia cùng với các ngành liên quan đã tổ chức rút kinh nghiệm về sự sơ hở mất cảnh giác; đồng thời vạch kế hoạch bổ sung phương án phòng chống biệt kích xâm nhập bằng đường biển phù hợp với tình hình, sẵn sàng đối phó và đập tan mọi âm mưu phá hoại của chúng.
Sau sự kiện Vịnh Bắc Bộ, đế quốc Mỹ liên tục cho máy bay trinh sát các tuyến đường giao thông chiến lược, các khu vực kinh tế trên địa bàn tỉnh, đẩy mạnh hoạt động bắt cóc ngư dân trên biển để khai thác tin tức tình báo. Trên địa bàn Thanh Hóa, năm 1965, xảy ra 6 vụ địch bắt 19 người; năm 1966 tăng lên 19 vụ, 51 người. Chúng tập trung khai thác số ngư dân bị bắt tin tức về tình hình bố phòng của ta nhất là ở tuyến biển; tình hình bộ đội, công an, dân quân; việc thực hiện chính sách của Đảng ở địa phương; đồng thời tìm cách mua chuộc, lôi kéo gây dựng cơ sở để cung cấp tin tức cho chúng; kích động gây sự nghi ngờ trong nội bộ, phá hoại khối đoàn kết toàn dân, làm rối tình hình an ninh, trật tự, gây ảnh hưởng đến lao động sản xuất của ngư dân ven biển.
Để đối phó với tình hình trên, Ty Công an Thanh Hóa đã lập kế hoạch đấu tranh, tổ chức tuyên truyền làm rõ âm mưu thâm độc của địch, nâng cao ý thức cảnh giác cho quần chúng không mắc mưu địch; hướng dẫn cách đối phó khi bị địch bắt. Vì thế hầu hết số ngư dân bị địch bắt đã cảnh giác không cung cấp tin cho địch, từ chối nhận hàng tâm lý chiến; sau khi bị địch bắt đã thành khẩn khai báo với chính quyền giúp lực lượng Công an có biện pháp đề phòng ngừa và đấu tranh chống lại âm mưu bắt cóc ngư dân của địch hiệu quả hơn.
Năm 1969, mặc dù đế quốc Mỹ phải ngừng ném bom bắn phá miền Bắc nhưng chúng vẫn tiếp tục hoạt động chiến tranh gián điệp. Bên cạnh thực hiện việc tung gián điệp, biệt kích vào miền Bắc, cơ quan tình báo CIA và đặc ủy Trung ương tình báo chính quyền Sài Gòn đã phối hợp thực hiện kế hoạch tình báo song phương, sử dụng số cán bộ, bộ đội của ta bị bắt ở các chiến trường để khai thác mua chuộc, khống chế, tuyển chọn, huấn luyện làm gián điệp rồi tung trở lại miền Bắc hoạt động (gọi là Phương thức 86). Mục đích của chúng nhằm điều tra đường lối, chủ trương của Đảng ta về vấn đề giải phóng miền Nam; sự chi viện của các nước xã hội chủ nghĩa với cách mạng Việt Nam; chủ trương phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội...
Thực hiện Chỉ thị số 349/K48 ngày 01/4/1969 của Bộ Công an về “Đẩy tranh chống gián điệp hoạt động theo phương thức P86”, phát huy những thắng lợi trong công tác đấu tranh chống gián điệp, biệt kích những năm trước, Ty Công an Thanh Hóa tiếp tục đẩy mạnh phong trào quần chúng bảo vệ trị an ngoài xã hội và bảo mật phòng gian trong các cơ quan, xí nghiệp; phối hợp với Tỉnh đội tổ chức nắm tình hình số bộ đội đảo ngũ về địa phương, mở đợt tấn công chính trị vào số đối tượng hiềm nghi...; tổ chức thực hiện các biện pháp nghiệp vụ đúng yêu cầu: “Thận trọng, tỷ mỷ, chính xác, không thành kiến dẫn đến bắt sai, không đơn giản dẫn đến mất cảnh giác”; đẩy mạnh đấu tranh chuyên án làm rõ một số vụ gián điệp ẩn nấp hoạt động theo phương thức P86, chủ động phòng, chống gián điệp, biệt kích. Điển hình năm 1970, Ty Công an Thanh Hóa đã phá thành công Chuyên án TD13, xác định đối tượng Lê Vĩnh Niên, quê ở huyện Triệu Sơn đã được địch tuyển lựa, đào tạo gián điệp, đang thực hiện nhiệm vụ chuyển giao 7 lá thư cho các tên đang ẩn nấp ở miền Bắc để chắp nối liên lạc hoạt động, thu thập tình báo.
Sang năm 1973, mặc dù Hiệp định Pa-ri được ký kết nhưng đế quốc Mỹ và tay sai vẫn tiến hành các hoạt động tình báo, gián điệp đối với miền Bắc. Chúng mua chuộc, khống chế, tuyển chọn trong số bộ đội, cán bộ của ta bị bắt ở chiến trường cho đi huấn luyện nghiệp vụ rồi tung ra miền Bắc qua con đường trao trả (gọi là phương thức T72) để tìm cách chui vào hàng ngũ cách mạng. Thông qua các phái đoàn liên hiệp quân sự 2 bên, 4 bên; các đoàn rà phá bom, mìn, thủy lôi trên biển, cửa sông; các đoàn nhận giặc lái Mỹ do ta trao trả; các đoàn tìm kiếm mồ mả, hài cốt người Mỹ mất tích... để cài tay chân vào hoạt động, thu thập tin tức tình báo, gián điệp. Mục tiêu của chúng là tìm hiểu ý đồ, chiến lược của Đảng ta về giải phóng miền Nam; điều tra tình hình vận chuyển quân sự cho chiến trường; đường lối xây dựng kinh tế của Đảng ta ở miền Bắc; sự viện trợ của các nước xã hội chủ nghĩa đối với nước ta...
Thực hiện Chỉ thị số 132/CT-KC1 ngày 28/02/1973 của Bộ Công an, Ty Công an Thanh Hóa đã triển khai đồng bộ các biện pháp cả công khai và bí mật nhằm chống gián điệp trà trộn trong số những người bị địch bắt trao trả, trong các đoàn tham quan, du lịch, các đoàn rà phá bom mìn; đồng thời xây dựng phương án chống chiến tranh tâm lý của địch. Phối hợp với Tỉnh đội lập danh sách số bộ đội lạc ngũ, đào ngũ, số cán bộ ra an dưỡng, học tập, chữa bệnh ở địa phương; đối với những phần tử có nghi vấn, tiến hành điều tra nghiên cứu, trinh sát thận trọng, khéo léo không gây ra sự nghi ngờ trong số người được trao trả. Triển khai các biện pháp công tác chủ động đấu tranh hiệu quả với các đối tượng gián điệp ẩn nấp. Điển hình, tháng 7/1974, qua lời khai của số đối tượng và tài liệu của Bộ Công an cung cấp, Ty Công an Thanh Hóa đã điều tra xác định rõ đối tượng Nguyễn Duy Quỳnh - bộ đội được trao trả đang điều dưỡng tại Thanh Hóa bị địch bắt trong chiến trường, đưa đi huấn luyện tình báo, cài trong số trao trả ra miền Bắc hoạt động ẩn nấp, làm tay sai cho địch để chống phá cách mạng.
Cuộc đấu tranh chống gián điệp, biệt kích trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước là cuộc đấu tranh khó khăn, phức tạp, lâu dài, cũng là nhiệm vụ quan trọng đối với lực lượng Công an. Để giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh đó, lực lượng Công an Thanh Hóa đã chủ động làm tốt công tác nắm chắc tình hình, triển khai đồng bộ các biện pháp công tác, vận dụng linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ, luôn giành thế chủ động trong mọi tình huống, xây dựng thế trận phòng ngừa, tích cực tấn công, từng bước đập tan âm mưu của các thế lực thù địch, bảo đảm an ninh chính trị trên địa bàn toàn tỉnh.
Nguồn sách “Công tác đấu tranh phòng, chống gián điệp, biệt kích xâm nhập miền Bắc thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước - Bài học lịch sử, ý nghĩa thời đại”
